του Ηλία Υφαντή*
Για την διευκόλυνση της συζήτησης και την προαγωγή του διαλόγου ας μου επιτραπεί μια διαφορετική ανάγνωση των δημοτικών πραγμάτων.
Οι Οργανισμοί της Τοπικής Αυτοδιοίκησης είναι, μεταξύ άλλων, οικονομικοί οργανισμοί, οι οποίοι ασκούν λειτουργίες που έχουν –αμέσως ή εμμέσως– οικονομικό αντίκρισμα.
Με αυτή την αφετηρία, οι αιρετοί άρχοντες (επιλεγόμενοι και προκρινόμενοι από τους πολίτες) ασκούν την διοίκηση του οργανισμού και διαχειρίζονται τους πόρους του, κατ’ αναλογία προέδρου, διευθύνοντος συμβούλου και διοικητικού συμβουλίου ανώνυμης εταιρείας.
Φυσικά, ο δήμος δεν λειτουργεί κερδοσκοπικά… Ή, μήπως, όχι; Δεν αποτελούν διαρκείς επιδιώξεις, στόχους και, διασταλτικά, «κέρδος» για το δήμο η βελτίωση της καθημερινότητας και της ποιότητας ζωής του πολίτη, η παροχή ποιοτικών διοικητικών υπηρεσιών, η προστασία της κοινωνικής συνοχής και η αναβάθμιση της κοινωνικής φροντίδας, η δημιουργία αποτελεσματικών υποδομών, η βιώσιμη και αειφόρος ανάπτυξη, η προστασία και ανάδειξη της ιδιαίτερης φυσιογνωμίας και ταυτότητας, της τοπικής πολιτιστικής κληρονομιάς και του φυσικού περιβάλλοντος;
Με την ίδια αφετηρία, οι δημότες είναι οι μέτοχοι του οργανισμού, κάτοχοι μεριδίου και δικαιώματος στην περιουσία, τους πόρους και τα μέσα του δήμου. Αυτοί που καταβάλλουν τα δημοτικά τέλη, συμβάλλουν στη δημιουργία και συντήρηση των υποδομών και των μέσων και συγκροτούν, κατ’ αναλογία, τη γενική συνέλευση των μετόχων της ανώνυμης εταιρείας.
Επί του προκειμένου:
Μολονότι οι αναφορές στην πολιτική ευθύνη των αιρετών είναι συνήθεις και αναμενόμενες, σπανίως συζητείται (και αναζητείται) η ευθύνη και η ωριμότητα των πολιτών… ενδεχομένως διότι οι δύο προσεγγίσεις δεν είναι στον ίδιο βαθμό δημοφιλείς.
Όμως, ποιος –στην πραγματικότητα– βλάπτεται από τις άστοχες πράξεις και τις παραλείψεις της διοίκησης; Ποιος ζημιώνεται από την σπατάλη των πόρων, την κακή διαχείριση των κονδυλίων, την ανορθολογική ιεράρχηση των προτεραιοτήτων; Από την βαρύτατη αμέλεια και την εγκληματική αδιαφορία με την οποία αντιμετωπίζεται η δημόσια περιουσία και το κοινό συμφέρον;
Τα ερωτήματα είναι ρητορικά και οι απαντήσεις αυτονόητες. Και γεννούν, επαγωγικά, νέα σειρά ερωτημάτων.
– Ποιος μέτοχος εταιρείας στηρίζει το Δ.Σ. όταν υπάρχουν βάσιμες ενδείξεις ή ισχυρές αποδείξεις ότι αυτό είναι αναποτελεσματικό (αντιπαραγωγικό) και λειτουργεί εις βάρος της εταιρείας και, άρα, των συμφερόντων του;
– Ποιος μέτοχος εταιρείας προσέρχεται στην γενική συνέλευση χωρίς να έχει μελετήσει εκθέσεις πεπραγμένων; Χωρίς να έχει συγκρίνει προϋπολογισμούς και απολογισμούς; Χωρίς να έχει εξετάσει ποσοτικούς και ποιοτικούς δείκτες, προβλέψεις και αποτελέσματα;
– Ποιος μέτοχος εταιρείας τοποθετείται αν – προηγουμένως – δεν έχει «ανακρίνει» εξαντλητικά αυτούς που διεκδικούν θέσεις ευθύνης με την στήριξη, τη συναίνεση ή την ανοχή του;
Κατ’ αναλογία και συμπερασματικά:
Ζητούμενο είναι η αντιμετώπιση της εκλογικής διαδικασίας με την προσήκουσα ωριμότητα και το αίσθημα ευθύνης που επιβάλλονται από το μείζον διακύβευμα˙ το συλλογικό, κοινωνικό και δημόσιο, συμφέρον, το οποίο εκτείνεται πέρα και πάνω από το άθροισμα ατομικών και ιδιωτικών συμφερόντων αλλά θεραπεύει και ευεργετεί όλα τα μέλη του κοινωνικού σώματος.
Η επιλογή των αιρετών εκπροσώπων δεν μπορεί παρά να είναι μια διαδικασία απαλλαγμένη ιδεοληψιών και στερεοτυπικών (μικρονοϊκών ή ανοϊκών) αγκυλώσεων, που προϋποθέτει γνώση και ορθολογισμό (ή ορθό λογισμό), δηλαδή επίγνωση.
Καιρός είναι, λοιπόν, για ριζική επανατοποθέτηση. Η πληροφορία είναι διαθέσιμη. Το διαδίκτυο και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ο έντυπος και ο ηλεκτρονικός τύπος, οι ενημερωτικές ιστοσελίδες και τα ιστολόγια των παρατάξεων είναι εδώ. Οι πολιτικοί σχηματισμοί και τα πρόσωπα έχουν ήδη εκτεθεί. Οι παράλληλοι μονόλογοι και –εν μέρει – ο διάλογος είναι σε εξέλιξη.
Θα καταφέρουμε, εμείς οι πολίτες, να επιλέξουμε εκπροσώπους με κριτήρια την προσωπική αξία (ως συνισταμένη γνώσεων, εμπειριών και δεξιοτήτων) και στοιχεία της προσωπικότητας που σχετίζονται με την προσήνεια, την ανιδιοτέλεια, τη διάθεση για συλλογική δράση και προσφορά;
Η απάντηση θα δοθεί σύντομα. Ας κρατήσουμε, όμως, μια τελευταία επισήμανση. Η θητεία των αιρετών είναι, πλέον, πενταετής και αυτοί που θα αναδειχθούν στις επικείμενες εκλογές θα διοικούν το δήμο μέχρι το 2020…
*Ο Ηλίας Υφαντής είναι καθηγητής στον τομέα Ναυπηγικής και Ναυτικής Μηχανολογίας της Σχολής Ναυτικών Δοκίμων και υποψήφιος δημοτικός σύμβουλος με τη δημοτική παράταξη Διόνυσος, Ανοιχτοί Ορίζοντες στο Κρυονέρι