Προεκλογικές Βατραχομυομαχίες[1]
του Ηλία Υφαντή*
Λίγες βδομάδες πριν από την Κυριακή (ή τις Κυριακές) των αυτοδιοικητικών εκλογών έχουμε ήδη πέντε μνηστήρες που διεκδικούν την προίκα της Πηνελόπης. Τα επιτελεία πέριξ των επικεφαλής, όπως και οι ίδιοι, (φαίνεται να) εργάζονται εντατικά για να φέρουν νικηφόρα σε πέρας τον «προεκλογικό αγώνα», ανεξαρτήτως της σημασίας που έχουν για τον καθένα οι λέξεις.
Παρακολουθώντας, μάλλον εκ του συστάδην, την προεκλογική κινητικότητα θέλω να επισημάνω κάποια ενδιαφέροντα –κατά τη γνώμη μου- χαρακτηριστικά της.
Το πρώτο είναι ότι η αυτή η κινητικότητα συγκινεί και συνεγείρει ελάχιστα την συντριπτική πλειονότητα των πολιτών. Το σύμπτωμα οφείλεται στην ενδημική απέχθεια και αποστροφή του κοινωνικού σώματος προς τα (πάσης φύσεως) διεφθαρμένα και διασυρόμενα εξουσιαστικά συστήματα αλλά και στην απουσία πειστικού λόγου και επιχειρημάτων από την πλευρά των δρώντων υποκειμένων, ατομικών και συλλογικών.
Το δεύτερο είναι ότι η κινητικότητα εξαντλείται, σχεδόν αποκλειστικά, σε δυο άξονες. Αφενός στη συγκρότηση μιας δυνατής ομάδας με μέλη που θα λειτουργήσουν ως ταμιευτήρες ψήφων, χωρίς να συντρέχουν άλλες προϋποθέσεις ή να ικανοποιούνται άλλα κριτήρια. Αφετέρου στη δημιουργία εντυπώσεων με την εκμετάλλευση επικοινωνιακών τεχνασμάτων, είτε προβλέψιμων, γραφικών και αμφιβόλου αισθητικής, είτε ευρηματικών, δηλαδή αποτελεσματικών στην συγκάλυψη του μηδενός.
Εκείνο που λείπει είναι οι απαντήσεις σε τρία αλληλένδετα ερωτήματα. Τι; Πώς; Ποιος; Για να γίνω σαφέστερος, οι δημοτικές παρατάξεις δεν έχουν απαντήσει στο τι θα πράξουν, πώς θα το πράξουν και με ποιους θα το πράξουν.
Η απάντηση στο πρώτο ερώτημα δεν είναι δύσκολη. Συνήθως περιγράφεται στα προεκλογικά προγράμματα. Στα φυλλάδια που κάποιοι γράφουν (ή αντιγράφουν) αναπαράγοντας τετριμμένες ιδέες και γνωρίζοντας ότι ελάχιστοι θα τα διαβάσουν, ακόμη λιγότεροι θα τα μελετήσουν, κανείς δεν θα ψηφίσει επηρεασμένος από αυτά και κανείς δεν πρόκειται να τα υλοποιήσει, μολονότι προβάλλονται αμετροεπώς ως συμφωνίες, συμβόλαια ή δεσμεύσεις.
Το πώς, είναι δύσκολο να απαντηθεί. Γιατί προϋποθέτει σοβαρή μελέτη και σχεδιασμό, μεθοδική επεξεργασία στοιχείων, επιστράτευση των ειδικών, δημιουργικότητα, στρατηγική και γόνιμη σκέψη, κοινωνικό διάλογο, διαβούλευση και συναίνεση/συμμετοχή. Και, οπωσδήποτε, την εξεύρεση των απαραίτητων πόρων.
Δύσκολο να απαντηθεί και το ποιος. Ποια θα είναι η σύνθεση της ομάδας που την επόμενη μέρα θα διοικήσει το δήμο; Ποιος θα αναλάβει και με ποια κριτήρια την α΄ ή την β΄ θέση ευθύνης; Σε κάποιες περιπτώσεις αρκεί, ενδεχομένως, η κοινωνική αναγνώριση και αποδοχή (ποσοτικοποιημένη δια των ψήφων[2]). Για κάποιες άλλες απαιτούνται επιστημονικές ή επαγγελματικές γνώσεις και εμπειρία. Ή συγκεκριμένα στοιχεία της προσωπικότητας που δεν ανιχνεύονται σε βιογραφικά σημειώματα, όπως είναι η προσήνεια και η δοτικότητα.
Αυτό είναι το κατάλληλο πεδίο για να αναμετρηθούν οι δημοτικές παρατάξεις. Δεν είμαι βέβαιος ότι θα το διαλέξουν. Θα αρκεστούν, μάλλον, στους παράλληλους μονολόγους, τις πληρωμένες καταχωρήσεις και την ανέξοδη προγραμματική φιλολογία.
Εκτός αν αντιληφθούν το ουσιαστικό κέρδος από μια ειλικρινή και έντιμη σχέση με έναν ενημερωμένο πολίτη και έναν ενσυνείδητο ψηφοφόρο.
[1] Βατραχομυομαχία: Αρχαιοελληνικό έπος που αποτελεί παρωδία της Ιλιάδας του Ομήρου. Αφηγείται τον ανηλεή πόλεμο μεταξύ των βατράχων και των ποντικών που ζουν σε έναν ελώδη τόπο.
[2] Το αναφέρω για να διατηρήσει το κείμενο μια ελάχιστη επαφή με την μικροπολιτική πραγματικότητα.
* Ο Ηλίας Υφαντής είναι καθηγητής στον τομέα Ναυπηγικής και Ναυτικής Μηχανολογίας της Σχολής Ναυτικών Δοκίμων