Σημαντικές αλλαγές στη λειτουργία των Δήμων και των Περιφερειών φέρνει ο νέος Κώδικας για τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης, ο οποίος αναδιαμορφώνει το σύνολο των αρμοδιοτήτων της αυτοδιοίκησης και εισάγει νέα εργαλεία διακυβέρνησης. Ο νέος πίνακας αρμοδιοτήτων καθορίζει με σαφήνεια τι ανήκει στην ευθύνη κάθε επιπέδου, από τη διαφάνεια και τη δημόσια τάξη έως το περιβάλλον, την κοινωνική πολιτική και την εκπαίδευση. Το μη οριστικοποιημένο προσχέδιο στάλθηκε σήμερα Δευτέρα 1 Δεκεμβρίου σε ΚΕΔΕ και ΕΝΠΕ, ενόψει της Έκτακτης Γενικής Συνέλευσης της ΚΕΔΕ που θα πραγματοποιηθεί την Τετάρτη 17 Δεκεμβρίου 2025, στις 9:30 π.μ., σε ξενοδοχείο των Αθηνών, με μοναδικό θέμα τη συζήτηση και λήψη απόφασης επί του περιεχομένου του Κώδικα.
Ενίσχυση της διαφάνειας και της εξυπηρέτησης του πολίτη
Ο Κώδικας προβλέπει ενισχυμένες υποχρεώσεις διαφάνειας για τις Περιφέρειες, οι οποίες πλέον παρακολουθούν και επισημαίνουν ζητήματα που σχετίζονται με τη βελτίωση της ζωής των πολιτών.
Παράλληλα, οι Δήμοι συνεχίζουν να έχουν την πλήρη ευθύνη λειτουργίας των ΚΕΠ, τα οποία παραμένουν βασικός πυλώνας εξυπηρέτησης των πολιτών.
Διοικητικές υπηρεσίες – Ληξιαρχείο, Δημοτολόγιο και Εκλογές
Στους Δήμους παραμένουν κρίσιμες αρμοδιότητες όπως η τήρηση του δημοτολογίου και των ληξιαρχικών βιβλίων, η έκδοση πιστοποιητικών, η τέλεση πολιτικών γάμων και η χορήγηση βεβαιώσεων μόνιμης κατοικίας.
Ισχυρός ρόλος στη δημόσια τάξη και ασφάλεια
Ο νέος Κώδικας επεκτείνει και εξειδικεύει το έργο της Δημοτικής Αστυνομίας:
- Έλεγχος κυκλοφορίας, στάθμευσης και παραβάσεων του ΚΟΚ.
- Έλεγχος λειτουργίας καταστημάτων, ηχορύπανσης, υπαίθριου εμπορίου και λαϊκών αγορών.
- Έλεγχος τήρησης των κανόνων για τα ζώα συντροφιάς σύμφωνα με τον ν. 4830/2021.
Οι Δήμοι έχουν επίσης την ευθύνη για αυτοψίες, την προστασία δημοτικής περιουσίας και την εφαρμογή διοικητικών κυρώσεων σε καταστήματα και επιχειρήσεις της αρμοδιότητάς τους.
Πολιτική Προστασία: Σημαντικές νέες διαδικασίες
Ο νέος Κώδικας ενισχύει τον ρόλο της αυτοδιοίκησης στη διαχείριση κρίσεων:
- Οι Δήμοι αναλαμβάνουν τον σχεδιασμό και τον συντονισμό δράσεων πολιτικής προστασίας και μπορούν να αποφασίζουν οργανωμένη απομάκρυνση πολιτών σε περιπτώσεις καταστροφών.
- Οι Περιφέρειες έχουν αυξημένες αρμοδιότητες ως προς τον συντονισμό, την εφαρμογή του ετήσιου εθνικού σχεδιασμού και την έκδοση αποφάσεων κήρυξης κατάστασης έκτακτης ανάγκης μετά από εξουσιοδότηση.
Περιβάλλον – Καθαριότητα – Απορρίμματα
Στους Δήμους παραμένει η πλήρης ευθύνη για:
- διαχείριση απορριμμάτων,
- καθαριότητα,
- ανακύκλωση και
- διαχείριση πρασίνου.
Οι Περιφέρειες ενισχύουν τον ρόλο τους στην προστασία του περιβάλλοντος, των δασών και των φυσικών πόρων.
Κοινωνική πολιτική και κοινωνικές δομές
Ο νέος Κώδικας τοποθετεί τους Δήμους στο επίκεντρο της κοινωνικής πολιτικής, με αρμοδιότητες όπως:
- υποστήριξη ευάλωτων ομάδων,
- λειτουργία προνοιακών μονάδων,
- δράσεις ισότητας των φύλων,
- παροχές σε χρήμα και είδος σε άτομα που αντιμετωπίζουν κοινωνικό αποκλεισμό.
Οικονομική ανάπτυξη – Τουρισμός – Αγροτική πολιτική
Οι ΟΤΑ αναλαμβάνουν ενεργό ρόλο σε:
- ενδυνάμωση εμπορίου και μεταποίησης,
- τουριστική ανάπτυξη,
- ολοκληρωμένη αγροτική ανάπτυξη,
- πολιτική γης και βιώσιμη διαχείριση γεωργίας, κτηνοτροφίας και αλιείας.
Πολιτισμός, αθλητισμός και εκπαίδευση
Οι Δήμοι αποκτούν ενισχυμένες αρμοδιότητες σε:
- λειτουργία δημοτικών βιβλιοθηκών,
- διοργάνωση πολιτιστικών εκδηλώσεων και φεστιβάλ,
- υποστήριξη αθλητικών σωματείων,
- λειτουργία σχολικών μονάδων και επιτροπών εκπαίδευσης.
Στέγαση, πολεοδομία και υποδομές
Οι Δήμοι διατηρούν κρίσιμες αρμοδιότητες στη στέγαση, τη χωροταξία, την πολεοδομία και την υδροδότηση, εξασφαλίζοντας την κάλυψη βασικών αναγκών των κατοίκων και τη βιώσιμη ανάπτυξη των πόλεων.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει το νέο εκλογικό σύστημα που έχει προαναγγελθεί από την πολιτεία με εκλογή δημοτικών και περιφερειακών αρχών από την πρώτη Κυριακή και με όριο εκλογής το 42% εκτός απροόπτου. Όπως επίσης, που και αυτό έχει αναφερθεί κατά το παρελθόν, οι εκλογές αναμένεται να πραγματοποιούνται κάθε πέντε χρόνια την τελευταία Κυριακή του μηνός Νοεμβρίου. Οι νέες δημοτικές και περιφερειακές αρχές θα έχουν πλέον ένα μήνα και κάτι προκειμένου να προετοιμαστούν για την ανάληψη της εκάστοτε διοίκησης και όχι σχεδόν 3 όπως ίσχυε. Για πρώτη φορά αναμένεται να εφαρμοστεί επίσης τον Νοέμβριο του 2028 η ηλεκτρονική ψήφος στις αυτοδιοικητικές εκλογές.
Αξίζει να επισημανθεί ότι είναι η πρώτη φορά που Δήμοι και Περιφέρειες θα έχουν ένα κοινό Κώδικα. Επισημαίνεται επίσης πως σήμερα οι καταγεγραμμένες αρμοδιότητες ξεπερνούν τις 1150 και για τους 2 βαθμούς της Αυτοδιοίκησης.
πηγή: airetos.gr/in.gr
